Het boek Genesis bevat opvallend veel geslachtslijsten, waarmee ook de opbouw van het boek is weergegeven. "Dit is het boek van de afstammelingen..." komt regelmatig terug (Gen. 5:1; 10:1 en 11:27). Deze lijsten vermelden niet lukraak wat namen, maar geven daarmee een bijzondere boodschap door. Zo vertelt Genesis 4 niet zomaar het verhaal van Kaïn en Abel - het begint namelijk met "En Adam had gemeenschap met Eva..." en het eindigt met "En Adam had opnieuw gemeenschap met Eva..." Het verhaal vertelt vervolgens hoe Adam zijn eerste twee zonen verliest: Kaïn wordt een zwerver en Abel wordt gedood, terwijl Enos de nakomeling blijkt van wie de zoon God openlijk gaat aanroepen. De namen in Kaïns familie voorspellen weinig goeds: De mens (Adam) is voortgebracht (Kaïn), een leraar (Henoch) van de vluchteling (Jered). Hij die verworpen is van God (Mechujaël). Wie is van God (Methusaël) de overmachtige (Lamech).
Het geslachtsregister van Adam's zoon Seth is veel hoopvoller: De mens (Adam) is bestemd (Seth) voor sterfelijkheid (Enos) en droefheid (Kenan). Geprezen zij God (Mahalalel) hij zal neerkomen (Jerad), om te leren (Henoch). Zijn dood brengt (Methusalach) aan de vertwijfelden (Lamech) rust /hoop (Noach).
Nog een opvallend aspect van de verhalen van Genesis is de perspectiefwisseling. Zo vertellen Genesis 1 en 5 dat God Adam schiep, terwijl in Gen. 2-4 over de HEERE God (de verbondsgod, Jahweh), die alles geschapen heeft en met mensen in relatie is getreden. Deze perspectiefwisseling zien we vervolgens ook in het verhaal van de vloed: Gen 6:1-8 vertelt over de boosheid van de HEERE, terwijl Gen 6:9 weer de lijst met afstammelingen noemt waarin Noach blijkt met God te wandelen. Dit wandelen met GOd wordt ook gezegd van Henoch uit de familie van Seth, terwijl ook Noach uit diezelfde familie heeft deze intieme omgang met God. Later zien we dat ook terug bij Abraham. Velen opperen overigens dat de eerste hoofdstukken van het boek Genesis een patchwork lijkt van twee verschillende verhaallijnen: de geslachtslijsten die uitgaan van het spreken van God en de verhaallijn die spreekt vanuit de openbaring van de HEERE God, de God die verscheen aan Mozes. Deze verhalen spreken elkaar niet tegen, maar vullen elkaar bijzonder mooi aan.
Binnen of buiten
Het verhaal van Kaïn en Abel lijkt een spiegel van het verhaal van de zondeval. Adam en Eva worden verstoten uit de nabijheid van God in de hof van Eden. De plaats waar God met hen omging blijkt afgesloten te zijn door een engel met een vlammend zwaard. Hierin zien we een analogie met de tabernakel, waar ook twee engelen de ontmoetingsplaats met God markeren. God ontmoeten is geen vanzelfsprekendheid meer na Genesis 3. Dit belijkt vervolgens ook uit het leven van Kaïn en Abel. Beiden brengen een offer: Kaïn een heiligingsoffer (Deut 26:2) en Abel een vredesoffer (Deut 15:19). Maar het verschil tussen beide offers blijkt uit hun levenshouding. Kaïn brengt een offer, maar blijkt jaloers en kwaad in de zin te hebben. Terwijl Abel (betekenis: nevel, luchtigheid) zijn offer brengt van de eerstgeborene en hun vet, wat wijst op het beste van het beste. De geslachtslijst van Kaïn laat een dergelijke levenshouding zien die een opeenhoping van kwaad lijkt te brengen, als we zien hoe Lamech aan polygamie doet en leeft van de wraak (zeven en zeventig maal). De andere Lamech (Gen. 5) laat een andere levenshouding zien. Hij spreekt de zegen over zijn zoon uit: "Deze zal ons troosten over ons werk..."
In alle profetenboeken wordt het brengen van offers altijd in verband gebracht met gehoorzaamheid en geloof. Niet het brengen van een offer is belangrijk, maar het hart waarmee dit offer gebracht wordt. Als dit gewillige hart ontbreekt, wordt de aarde een rampgebied, wat blijkt in Genesis 6-9.Hiermee belanden we in het verhaal van Noach, waar de prachtige schepping van God wordt teruggedraaid. De oervloed uit Genesis 1 komt terug over de aarde en de geschapen mens wordt verdelgd van onder de hemel. Duidelijk kan het oordeel niet zijn. Genesis spreekt dus niet alleen van schepping, maar ook van oordeel. Niet alleen van het goede, maar ook over het kwaad dat in de wereld gekomen is. Gelukkig biedt God zélf redding, in de ark. Er is leven, dankzij de levende God.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten